Gecikmiş Konuşma Nedir?
Gecikmiş konuşma, herhangi bir gelişimsel gerilik veya yetersizlik şüphesi olmamasına rağmen çocuğun dil ve konuşma gelişiminin yaşıtlarına göre geri kalmasıdır.
Ebeveynlerin sıkça sorduğu sorulardan biri şudur:
“Çocuğum geç mi konuşuyor?”
Eğer bir çocuk:
• 24 aylık olduğunda 50’den az kelime kullanıyor ve iki sözcüklü ifadeler kuramıyorsa,
• Sözcük dağarcığı sınırlıysa,
• Dil bilgisi, konuşma sesi kullanımı, dili anlama, jest ve mimik kullanımı, sembolik oyun gibi becerilerde gerilik varsa,
bu durum gelişimsel bir gecikmenin işareti olabilir.
Ayrıca çocuğun:
• Göz teması kurması,
• Seslenildiğinde tepki vermesi,
• İşaret etmesi,
• Duygulara uygun sesli tepkiler vermesi gibi sözel olmayan iletişim becerileri de gelişim süreci açısından önemlidir.
Geç Konuşuyor Ama Yakalar mı?
“Çocuğum geç konuşuyor ama yaşıtlarını yakalar diye düşünüyorum.”
Bu düşünce pek çok ebeveynin ortak fikridir.
Bazı araştırmalara göre, geç konuşan bazı çocuklar 3-5 yaş arasında yaşıtlarını yakalayabilir. Ancak bu durum her çocuk için geçerli değildir.
• “Erkek çocuklar geç konuşur” gibi yaygın inanışlar, her çocuk için geçerli değildir.
• Uzun süre beklemek, erken müdahale fırsatını kaçırmak anlamına gelebilir.
Neden Gecikme Olabilir?
Çocukların oyun becerileri, dikkat süresi ve davranışlarının yaşıtlarıyla uyumlu olması, dil gelişimini etkileyebilir.
• Tablet ve televizyon karşısında uzun süre pasif kalmaları, iletişim girişimlerini azaltabilir.
• Aile içi ilgisizlik, ikinci çocuğun doğumu gibi faktörler de gelişimi etkileyebilir.
Ancak bu durumlar sadece birer tetikleyici olabilir. Asıl nedenin belirlenmesi için uzman görüşü şarttır.
“İstemiyor, o yüzden konuşmuyor” Yanıltıcı Olabilir
Çocuğunuz sizi anlıyor ama konuşmakta isteksiz görünüyorsa bu durumu “konuşmak istemiyor” şeklinde yorumlamak yanıltıcı olabilir.
Çocuklar genellikle isteksizlikten değil, anlatım güçlüğü nedeniyle konuşmakta zorlanırlar.
Neden Erken Müdahale Önemli?
Gecikmiş konuşma, ilerleyen yaşlarda:
• Dil bozukluklarına,
• Okuma-yazma zorluklarına,
• Akademik ve sosyal uyum problemlerine yol açabilir.
Araştırmalar, dil bozukluğu olan bireylerde okul hayatında, arkadaş ilişkilerinde ve iş yaşamında daha fazla zorlanma görülebileceğini göstermektedir.
Bu nedenle erken destek, çocuğun geleceğini olumlu yönde etkileyebilir.